|
|
Wypłatę świadczeń przysługujących w okresie choroby regulują kodeks pracy (Dział trzeci: Wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia) oraz Ustawa o Świadczeniach Pieniężnych z Ubezpieczenia Społecznego w razie Choroby i Macierzyństwa (Dz.U. z 1999r., Nr 60, poz.636). Szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe reguluje rozporządzenie M.P. i P.S. z dnia 18 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 1998r., Nr 161, poz.1106). Redukcję wypłaty wynagrodzenia za czas nieprzepracowany regulują rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej: z dnia 29 maja 1996 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 289) oraz z dnia 8 stycznia 1997 r. (Dz. U. Nr 2, poz. 15).
|
|
Świadczenia przysługujące w okresie choroby można najogólniej podzielić na wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane przez pracodawcę oraz świadczenia wypłacane z tytułu ubezpieczeń społecznych.
Kwestie wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (kody ZUS od '331' do '334') reguluje kodeks pracy:
Art. 92. § 1. Za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:
1) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego - pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu,
2) wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży - w okresie wskazanym w pkt 1 - pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia,
3) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - w okresie wskazanym w pkt 1 - pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
§ 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
§ 3. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1:
1) nie ulega obniżeniu w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego,
2) nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
§ 4. Za czas niezdolności do pracy, o której mowa w § 1, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Wypłaty świadczeń po upływie łącznie 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego (kody ZUS od '311' do '322') reguluje Ustawa o Świadczeniach Pieniężnych z Ubezpieczenia Społecznego w razie Choroby i Macierzyństwa. Zgodnie z tą ustawą, świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, to:
-
zasiłek chorobowy,
-
świadczenie rehabilitacyjne,
-
zasiłek wyrównawczy,
-
zasiłek porodowy,
-
zasiłek macierzyński,
-
zasiłek opiekuńczy.
Art. 4.
1. Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
1) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu,
2) po upływie 180 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
2. Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa w ust. 1, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
3. Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:
1) absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
2) jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Rozporządzenie M.P. i P.S. z dnia 18 grudnia 1998 r. reguluje szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią m.in. następujące typowe przychody:
1) nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat,
2) odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,
[...]
19) świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
[...]
24) składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku,
Generalnie podstawą do wypłat świadczeń przysługujących w okresie czasowej niezdolności do pracy jest przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe (art.3 ust.3, oraz art.36-52 ustawy). Są jednak możliwe wyjątki, związane m.in. ze składnikami wynagrodzenia, których zasady wypłaty określone w układach zbiorowych pracy lub przepisach o wynagradzaniu nie nakazują zmniejszania takiego składnika w związku z pobieraniem zasiłku chorobowego (art.41), czy też z zacytowanymi powyżej regulacjami zawartymi w kodeksie pracy (§ 3). Przykładem takiego składnika jest dodatek stażowy. W związku z tym, przy określaniu podstawy zasiłków nie korzysta się z podstawy ubezpieczenia chorobowego, ale istnieje dodatkowa kwota związana i uaktualniana z każdą wypłatą - 'podstawa zasiłku chorobowego'. Składniki wynagrodzenia które wchodzą do tej podstawy są odpowiednio zadeklarowane na ekranach 'Definiowanie Składników Wynagrodzenia' oraz 'Definiowanie Świadczeń i Przerw' (opcja menu 'Zadania', 'Konfiguracja Wynagrodzeń i Rozliczeń'). Należną podstawę oblicza się od przychodu w miesiącu, w którym został on wypłacony bądź postawiony do dyspozycji ubezpieczonego (§3 ust.7 rozp. RM z dn. 30 grudnia 1998r. - Dz.U. Nr 165, poz.1197 i Dz.U. z 1999r. Nr. 55, poz.574).
Przed 8-2-2005 dla większości pracowników podstawę wymiaru stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc w którym powstała niezdolność do pracy. Od 8-2-2005 należy przyjąć do wyliczeń wynagrodzenie z 12 miesięcy.
W przypadku pracy pracownika przez niepełny miesiąc podstawę wymiaru stanowi:
1) wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości,
2) wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracowninowe kiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień,
3) kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy, jeżeli ubezpieczony będący pracownikiem nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.
W przypadku pracy zleceniobiorców zewnętrznych (niezatrudnionych na umowę o pracę) przez niepełny miesiąc podstawa wymiaru wyliczana jest z umowy cywilnoprawnej za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.
Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy jest w programie automatycznie wyliczane i wstawiane na listę płac z wynagrodzeniem zasadniczym, 'Wynagr. zasadnicze i inne składniki miesięczne', jeżeli odpowiednie świadczenie zostało wcześniej umieszczone na zakładce 'Przerwy/świadczenia', podzakładce 'Świadczenia', w szczegółach dotyczących wybranej osoby w kartotece osobowej. Podobnie, świadczenia z ubezpieczenia chorobowego są automatycznie wyliczane i wstawiane na listę płac ze świadczeniami, 'Świadczenia w razie choroby/macierzyństwa (karta zasiłkowa)'.
Weryfikacji wyliczenia podstawy wymiaru wypłat świadczeń w razie choroby i macierzyństwa można dokonać na ekranie ' Ustalenie Podstawy Wynagrodzenia za Czas Niezdolności do Pracy' dostępnego poprzez naciśnięcie przycisku '...' na ekranie 'Szczegóły Wynagrodzenia' w czasie gdy wybrana jest lista świadczeń i wprowadzona pozycja świadczenia regulowanego ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Należy dodać, że zgodnie z art. 84 ustawy, zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego podlegają tym samym zasadom, jakim podlegają odpowiednie świadczenia z ubezpieczenia chorobowego.
Warto zwrócić uwagę na dwie kwestie: 1. uzupełnianie kwot wynagrodzenia przy wyliczaniu podstawy w przypadku pracy przez niepełny miesiąc (art.38 ustawy), oraz 2. nie obniżanie wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (kodeks pracy), przysługującego osobom dobrowolnie ubezpieczonym. Kwestia uzupełniania kwot wynagrodzenia do pełnego miesiąca została rozwiązana poprzez wprowadzanie na listę płac nie tylko składników wynagrodzenia, ale także wartości ich redukcji w przypadku redukcji wynagrodzenia za czas absencji, lub zatrudnienia/zwolnienia zatrudnionego w ciągu miesiąca. W związku z punktem 2. na ekranie wyliczania podstawy zasiłku chorobowego oprócz kwoty podstawy zasiłku jest również obecna kwota redukująca podstawę zasiłku (np. w przypadku osób dobrowolnie ubezpieczonych). Kwota ta jest automatycznie dodawana do podstawy zasiłku w przypadku wybrania wyliczania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.
Dodatkową kwestią jest art.41 ust.2 ustawy, zgodnie z którym składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Uwzględnienia tej reguły dokonuje się poprzez korekcję kwot podstawy zasiłków 'z ręki' na ekranie 'Zmień Sposób Ustalenia Podstawy Wymiaru'.
Jak wprowadzać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego?
Jak korygować świadczenia z ubezpieczenia chorobowego?
Jak rozliczać świadczenia w przypadku gdy płatnik nie jest uprawniony do ich wypłaty
Ustalenie podstawy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy / podstawy zasiłku chorobowego
Redukcja wynagrodzenia za czas nieprzepracowany
Jak wprowadzać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego?
Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego przysługują wszystkim zatrudnionym, którzy opłacają składkę na ubezpieczenie chorobowe. Świadczenia te są automatycznie wyliczane i wstawiane na listę płac ze świadczeniami, 'Świadczenia w razie choroby/macierzyństwa (karta zasiłkowa)', jeżeli zostały wcześniej umieszczone na zakładce 'Przerwy/świadczenia' na szczegółach dotyczących wybranej osoby w kartotece osobowej. Świadczenia te są umieszczane na zakładce 'Świadczenie', na ekranie szczegółów rozliczenia pozycji na liście płac. Prawidłowość uwzględnienia składników przy wyliczaniu podstawy świadczenia można zweryfikować na ekranie 'Ustalenie Podstawy Wynagrodzenia za Czas Niezdolności do Pracy', dostępnym poprzez przycisk 'Wylicz Podstawę...' na zakładce zawierającej świadczenie.
Warunkiem koniecznym automatycznego wyliczania i wstawiania na listę płac świadczenia jest wprowadzenie świadczenia do kartoteki osobowej zatrudnionego. Dokonuje się tego na ekranie 'Szczegóły dot. Wybranej Osoby', na zakładce 'Przerwy/świadczenia' i podzakładce 'Świadczenia' lub 'Przerwy', w zależności od tego czy płatnik jest uprawniony do wypłaty kwoty świadczenia, czy też nie. Należy dopisać następującą pozycję:
Rodzaj: 'Choroba'
Daty od i do: daty od i do trwania niezdolności do pracy
Kod ZUS: np. 313, 314, 331 lub inny, w zależności od sytuacji
Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy jest rozliczane na liście płac z wynagrodzeniem zasadniczym. Świadczenia finansowane przez ZUS są rozliczane na liście płac rodzaju: 'Świadczenia w razie choroby/macierzyństwa (karta zasiłkowa)'. Wypłata świadczeń może zostać skonsolidowana na wspólnym wydruku listy płac z innymi wypłatami w miesiącu poprzez wybieranie odpowiedniej opcji na ekranie kryteriów odczytu wydruku listy płac (ekran 'Wydruk Listy Płac' - opcja menu 'Zadania', 'Wydruki Wynagrodzeń', 'Listy Płac').
Okres, z jakiego wyliczana jest automatycznie podstawa świadczeń z ubezpieczenia chorobowego jest określony w kartotece osobowej pracownika (zakładka 'Przerwy/świadczenia' na szczegółach dotyczących wybranej osoby). Wyliczone w ten sposób świadczenie można zawsze odpowiednio skorygować, czy wyliczyć ponownie. Warto też zawsze po dokonaniu zmian, czy wprowadzeniu świadczenia na listę płac wydrukować zestaw raportów dokumentujących sposób wyliczenia podstawy świadczenia.
W przypadku gdy zatrudniony dostarczył zwolnienie po wypłacie wynagrodzenia lub po rozliczeniu składek z ZUS, należy listy płac odpowiednio skorygować.
Należy pamiętać, że o tym, czy wprowadzone w miesiącu świadczenie zostanie wyeksportowane do programu Płatnik, czy też nie, decyduje data wypłaty listy na której znajduje się świadczenie. Umożliwia to poprawne rozliczenie z ZUS również takich sytuacji, w których wypłata świadczenia następuje w następnym miesiącu. Należy wtedy wprowadzić świadczenie na listę utworzoną w miesiącu choroby i nie wypełniać pola 'data wypłaty' dla tej listy. Pole to należy wypełnić dopiero wtedy, gdy data wypłaty jest już znana. Tak wprowadzone świadczenie zostanie poprawnie zweryfikowane przez 'Raport Weryfikujący Listy Płac' w miesiącu choroby, a jednocześnie zostanie zignorowane w czasie eksportu danych rozliczeniowych do programu Płatnik, oraz na deklaracje PIT. Ponieważ stanowisko ZUS w sprawie rozliczania świadczeń i wyrównań tych świadczeń ulegało już zmianom, ustawienie to można zmienić korzystając z ekranu 'Preferencje Ogólne' (opcja menu 'Opcje', 'Preferencje', 'Ogólne').
Jak korygować świadczenia z ubezpieczenia chorobowego?
W idealnej sytuacji zatrudniony zawsze dostarcza pracodawcy zwolnienie za część miesiąca przed rozliczeniem składek (wypłatą wynagrodzenia) za ten miesiąc. Nie zawsze jest to jednak możliwe, zwłaszcza, że w niektórych firmach (np. w sferze budżetowej) pracownikom wypłaca się wynagrodzenie "z góry" (np. 1 lutego wypłata wynagrodzenia za luty). Potencjalne problemy związane z rozliczaniem świadczeń z ubezpieczenia chorobowego z ZUS to: 1. stwierdzenie źle wyliczonej kwoty podstawy wymiaru świadczenia po rozliczeniu składek za miesiąc i wypłacie wynagrodzenia, 2. dostarczenie przez pracownika zwolnienia za część miesiąca po wypłaceniu wynagrodzenia i rozliczeniu składek z ZUS za ten miesiąc, oraz 3. dostarczenie przez pracownika zwolnienia za część miesiąca po wypłaceniu wynagrodzenia, ale przed rozliczeniem składek z ZUS za ten miesiąc. Poniżej zostanie podane przykładowe postępowanie w każdym z tych przypadków. Część z opisanych czynności nie jest automatyzowana poprzez odpowiedni zapis w kartotece osobowej i należy je wykonywać 'z ręki', na właściwych ekranach edycji list płac. Uwaga: zaproponowane algorytmy można modyfikować w zależności od potrzeb i konkretnej sytuacji - program umożliwia niemal każdą użyteczną modyfikację listy płac.
1. Źle wyliczona kwota podstawy wymiaru świadczenia stwierdzona po rozliczeniu składek za ten miesiąc i po wypłacie wynagrodzenia - w takim przypadku kwotę podstawy wymiaru należy poprawić na liście płac zawierającej świadczenie, korzystając z ekranu 'Szczegóły Wynagrodzenia/Rozliczenia' (opcja menu 'Działania' na ekranie edycji listy płac). Po skorygowaniu dane rozliczeniowe należy ponownie wyeksportować do programu Płatnik. Należy pamiętać o wybraniu poprawnego numeru deklaracji (np. 02 - pierwsza deklaracja korygująca), oraz zmianie nazwy pliku eksportu, tak aby pozostał oryginał danych przesłanych wcześniej do ZUS. Z pliku eksportu należy, korzystając z programu Płatnik, usunąć te formularze, które nie zawierają błędu, a pozostawić te, które błąd korygują i przesłać nową zawartość do ZUS. W następnym miesiącu należy kwotę korekty odpowiednio wypłacić lub potrącić pracownikowi na liście płac z wynagrodzeniem zasadniczym. W tym celu należy zdefiniować nowy składnik wynagrodzenia lub potrącenie (opcja menu 'Zadania', 'Konfiguracja Wynagrodzeń i Rozliczeń') i dopisać ten składnik do listy dopuszczalnych składników na liście płac 'Wynagr. zasadnicze i inne skł. mies.' (na ekranie 'Rodzaje List Płac ze Składnikami Wynagrodzenia' - opcja 'Działania', 'Składniki Wynagrodzenia Dostępne na Liście Płac/Rozliczeniu'). Składnik wynagrodzenia lub potrącenie należy odpowiednio nazwać w czasie definiowania jego nazwy, tak, aby można go było później łatwo wyodrębnić na raporcie 'Zestawienia Podsumowujące z Wynagrodzeń'. Przy definiowaniu należy również pamiętać o tym, aby składnik wynagrodzenia lub potrącenie nie wchodził(o) do żadnej z podstaw wymiaru ubezpieczeń lub zaliczki na podatek dochodowy, ponieważ odpowiednie składki ZUS i zaliczka zostały już potrącone od poprawionej kwoty świadczenia w poprzednim miesiącu.
2. Jeżeli pracownik zwolnienie lekarskie obejmujące okres niezdolności do pracy za część miesiąca dostarczył po rozliczeniu składek, w takim przypadku nie należy dokonywać korekty dokumentów rozliczeniowych ZUS za ten miesiąc. Należy natomiast, przy sporządzaniu list płac za miesiąc następny:
- na liście płac z wynagrodzeniem zasadniczym zmniejszyć wynagrodzenie o kwotę nadpłaty wynagrodzenia za miesiąc poprzedni. W eksporcie raportu ZUS RCA zostanie wtedy wykazana podstawa wymiaru składek i składki od wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia pomniejszonego o nadpłatę wynagrodzenia za miesiąc poprzedni,
- na liście płac z wynagrodzeniem zasadniczym w przypadku wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i świadczeń finansowanych przez ZUS dla pracodawcy nie uprawnionego do ich wypłaty, lub na dodatkowo utworzonej liście rodzaju 'Świadczenia w razie choroby/macierzyństwa (karta zasiłkowa)' w przypadku świadczeń finansowanych przez ZUS dla pracodawcy uprawnionego do ich wypłaty, należy wykazać okres niezdolności do pracy za miesiąc poprzedni wraz z kwotą wypłaconego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (lub zasiłku chorobowego). Dane te zostaną odpowiednio wykazane w eksporcie raportu ZUS RSA.
Jeżeli ze zwolnienia lekarskiego wynika długotrwała niezdolność do pracy, wtedy należy sporządzić dokumenty korygujące za dany miesiąc. W takiej sytuacji nie ma bowiem możliwości pomniejszenia podstawy wymiaru składek w kolejnych miesiącach o kwotę nadpłaconego wynagrodzenia za miesiąc, za który zwolnienie dostarczono z opóźnieniem.
3. W przypadku gdy zatrudniony dostarczył zwolnienie za część miesiąca po wypłacie wynagrodzenia, ale przed rozliczeniem składek za ten miesiąc - wtedy należy na listach płac dokonać prawidłowych wyliczeń i wykazać je w dokumentach rozliczeniowych ZUS (eksporcie do programu Płatnik). Będzie to oznaczać, że pracownik za dany miesiąc otrzyma nadpłatę wynagrodzenia nie uwidocznioną w dokumentach rozliczeniowych. Na liście płac z wynagrodzeniem zasadniczym za miesiąc następny należy prawidłowo rozliczyć wynagrodzenie, ale kwotę faktycznie wypłaconą należy zmniejszyć o kwotę nadpłaty wynagrodzenia za miesiąc poprzedni poprzez dopisanie odpowiedniego potrącenia.
Uwaga: po wprowadzeniu niektórych z powyższych zmian raport weryfikujący listy płac będzie sygnalizował problemy. Należy te ostrzeżenia zignorować.
Jak rozliczać świadczenia w przypadku gdy płatnik nie jest uprawniony do ich wypłaty?
W przypadku gdy płatnik nie jest uprawniony do wypłaty określonych świadczeń, należy pozycje odpowiadające takim świadczeniom wprowadzać do kartoteki osobowej na zakładce 'Przerwy/świadczenia' i podzakładce 'Przerwy'. Tak wprowadzone świadczenia będą wprowadzane na listy płac/rozliczenia, oraz eksportowane do programu Płatnik z kwotą '0,00'. Należy podkreślić, że o sposobie rozliczenia świadczenia nie decyduje to, w jaki sposób świadczenie zostało wprowadzone do kartoteki osobowej, a nie to, czy Płatnik rozlicza się na formularzach RCA lub RNA (w/g definicji na ekranie 'Szczegóły Dotyczące Firmy' - opcja menu 'Zadania', Rozpoczęcie Działalności, Roku, lub Miesiąca', 'Firma').
Zgodnie z ustawą z dn. 1 grudnia 1994r. o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, prawo do wypłaty zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych mają pracodawcy zatrudniający co najmniej 5 pracowników. W przypadku zasiłku wychowawczego, prawo do wypłaty zasiłku ma pracodawca który udzielił urlopu wychowawczego, a jeżeli pracodawca nie jest zobowiązany do wypłacania zasiłków w razie choroby lub macierzyństwa - właściwa terenowo jednostka organizacyjna ZUS.
Zgodnie z ustawą z dn. 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
Art. 61.
1. Prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. d),
2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
b) ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
c) ubezpieczonym będącym duchownymi,
d) osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia.
2. Liczbę ubezpieczonych, o której mowa w ust. 1, ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.
Rozliczając świadczenia w przypadku, gdy płatnik nie jest uprawniony do ich wypłaty należy pamiętać, że po otrzymaniu odpowiednich dokumentów z ZUS należy taką wypłatę z ZUS zarejestrować w celu uwzględnienia tej wypłaty na deklaracjach PIT-11 i 40. Zasiłki wypłacone przez organ rentowy rejestruje się na liście płac/rozliczeniu: 'Zasiłki wypłacone przez organ rentowy'. W przypadku uaktualnienia poprzedniej wersji programu, należy zweryfikować, czy rodzaj listy płac zawierającej świadczenia i przerwy - 'Zasiłki wypłacone przez organ rentowy' został zdefiniowany na ekranie 'Rodzaje List Płac ze Świadczeniami i Przerwami' (opcja menu 'Zadania', 'Konfiguracja Wynagrodzeń i Rozliczeń'). W przypadku gdy takiego rodzaju na ekranie nie ma, płatnicy nie uprawnieni do wypłaty świadczeń muszą go sami dopisać i zdefiniować. Definicja rodzaju powinna być następująca:
Opis: Zasiłki wypłacone przez org. rentowy
Źródło przychodu do PIT: Zasiłki wypłacone przez organ rentowy
Automatycznie dopisywać potrącenia: Nie
Ekran edycji: Świadczenia wypłacone przez organ rentowy
Do listy dostępnych świadczeń i przerw na nowym rodzaju listy należy dopisać wszystkie zasiłku wypłacane przez ZUS - kody '211', '212', '213', '311', '312', '313', '314', '321', '322', '332', '334', 'X_1', 'X_2', 'X_3'). W celu rozliczenia wypłat zasiłków dokonanych przez ZUS należy, po otrzymaniu odpowiedniej dokumentacji z ZUS, w miesiącu którego dotyczy zasiłek utworzyć z właściwą datą wypłaty listę płac 'Zasiłki wypłacone przez organ rentowy'. Do tej listy należy dopisać pracownika. Uwaga: świadczenie wypłacane przez ZUS nie 'wchodzi' automatycznie na rozliczenie przy dopisywaniu pracownika - należy je samemu dopisać do rozliczenia 'z ręki' (rodzaj i kwota świadczenia). Po dopisaniu świadczenia należy samemu wpisać kwoty składek i zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z danymi przysłanymi przez ZUS.
Ustalenie podstawy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy / podstawy zasiłku chorobowego
Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 60, poz. 636 z późn. zm.), podstawą wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku pracowników przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres 6 lub 12 miesięcy kalendarzowych wstecz (art. 36), po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe płaconych ze środków pracownika (art. 3 pkt 3).
Ciekawą kwestią jest uwzględnianie w podstawie zasiłku chorobowego wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych. W przypadku zleceniobiorców nie będących jednocześnie pracownikami zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę, sytuacja jest jasna - zleceniobiorca opłacający składkę na ubezpieczenie chorobowe ma prawo do zasiłku w czasie trwania umowy (w okresie na który umowa została zawarta), a kwota podstawy zasiłku to kwoty faktycznie wypłacone pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne. Podobnie jest w przypadku zleceniobiorców będących jednocześnie pracownikami zleceniodawcy. Zgodnie z komentarzem ZUS do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia (zawartej po 13 stycznia 2000 r.) z pracodawcą, z którym osoba wykonująca taką umowę pozostaje w stosunku pracy, należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku bez uzupełniania, w kwocie faktycznie wypłaconej.
W przypadku gdy zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi za okres po terminie, do którego umowa zlecenia była zawarta, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenie otrzymane z tytułu wykonania umowy zlecenia nie zostaje uwzględnione.
Kwota średniej miesięcznej podstawy zasiłku chorobowego jest wyliczana w dwóch lub trzech krokach: 1. należy wybrać czy podstawa wymiaru będzie wyliczana od nowa, czy też zostanie ponownie użyta podstawa wyliczona poprzednio (do 3 miesięcy wstecz) 2. Jeżeli wybrane zostało wyliczenie nowej podstawy, należy zaznaczyć uwzględniane w wyliczeniu składniki wynagrodzenia: miesięczne, kwartalne, roczne, umowy cywilnoprawne i świadczenia, oraz 3. Kliknięcie 'OK' w celu akceptacji wyliczonej kwoty. Dodatkowo, dla uwzględnianych składników można włączyć/wyłączyć wybrany miesiąc z wyliczenia kwoty średniej, oraz zmodyfikować 'z ręki' kwoty użyte do wyliczenia podstawy w wybranym miesiącu (przycisk 'Zmień Sposób Ustalenia Podstawy Wymiaru').
Uwaga: w celu określenia kwoty średniej miesięcznej podstawy, wypłaty dla zatrudnionego są podsumowywane wg numeru PESEL (w celu prawidłowego wyliczenia podstawy w przypadku zatrudnienia osoby na więcej niż jednym etacie).
Analizę wyliczonej kwoty można przeprowadzać w oparciu o dostępne raporty (plus raport 'Szczegóły Raportów' rozbijający wylistowane wynagrodzenie na składniki), dające kompletny obraz wypłat wynagrodzeń zgodnie z ustawą o Świadczeniach Pieniężnych z Ubezpieczenia Społecznego w razie Choroby i Macierzyństwa (Dz.U. z 1999r., Nr 60, poz.636) i kodeksem pracy.
Uwaga: w przypadku gdy w okresie 3 miesięcy poprzedzających wypłatę świadczenia wypłacone zostało świadczenie tego samego rodzaju, wtedy zgodnie z art. 43. ustawy ('W razie ponownego powstania prawa do zasiłku chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oblicza się na nowo, jeżeli przerwa między okresami jego pobierania trwała co najmniej 3 miesiące kalendarzowe') domyślnie zostaje wykorzystana podstawa wcześniej wypłaconego świadczenia tego samego rodzaju. Świadczenia zostały pogrupowane w 'rodzaje' na ekranie 'Definiowanie Świadczeń i Przerw'.
W przypadku gdy wypłata zasiłku została przedłużona, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego podlega waloryzacji według następujących zasad określonych w art. 44 ustawy. Waloryzacji tej należy dokonywać 'z ręki' poprawiając wyliczone kwoty (przycisk 'Zmień Sposób Ustalenia Podstawy Wymiaru'). Podobnie 'z ręki' należy dokonywać korekty wyliczonej już kwoty w przypadku wystąpienia składników wynagrodzenia: przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, których nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie, oraz takich, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu (art.41 ust.2 i 3).
|
|
Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości związane
z powyższym opisem,
daj nam znać.
Dziękujemy!
|
|